Sześć schematów budowlanych, które możesz zastosować do projektowania zgodnie z zasadami zrównoważonego budownictwa.

Wprowadzenie

Ten przegląd zawiera skrócony opis siedmiu narzędzi planowania i ich struktury. Większość narzędzi jest zgodnych z holistyczną strategią, która obejmuje energię i inne kwestie środowiskowe, a także klimat w pomieszczeniach. W systemach DGNB i AktivPlus uwzględniany jest także rachunek kosztów cyklu życia. WELL Building Standard skupia się wyłącznie na aspektach zdrowia i dobrego samopoczucia. Większość programów zapewnia kilka poziomów certyfikacji (takich jak Silver, Gold i Platinum), natomiast inne, takie jak Active House lub AktivPlus, kładą większy nacisk na wskazówki dotyczące planowania.

BREEAM

Informacje wstępne i cele

Zapoczątkowany w 1990 roku BREEAM był pierwszym na świecie kompleksowym systemem oceny zrównoważonego rozwoju środowiska zbudowanego. Według Grupy BRE „Programy BREEAM mają na celu ustalanie parametrów eksploatacyjnych na podstawie kryteriów zorientowanych na wynik, a nie nadmierne nakazy w zakresie rozwiązań projektowych. Nie obejmują zagadnień, w których może istnieć wątpliwa baza dowodowa lub gdy trudno jest wykazać wartość związaną z określonymi wynikami. W odniesieniu do zdrowia i dobrego samopoczucia oznacza to, że kwestie, takie jak układ budynku czy estetyka..., nie są obecnie uwzględnione”.

W przyszłości BRE zamierza dalej rozwijać system certyfikacji o kwestie jakości życia, takie jak widok, krajobraz, związki z naturą (poprzez projektowanie biofilne - przywracanie natury do otoczenia człowieka) i rytmy biologiczne (poprzez oświetlenie dobowe). Inny aspekt, który należy uwzględnić, dotyczy środowisk wewnętrznych i zewnętrznych, które zachęcają do zdrowszego stylu życia. W ostatnim czasie BRE zaangażował się również we współpracę z International WELL Building Institute w celu lepszego dostosowania norm BREEAM i WELL.

Zastosowanie

Nowe i odnowione budynki mieszkalne i niemieszkalne, a także użytkowane budynki komercyjne, wspólnoty i infrastruktura. Projekty, które nie mieszczą się w tych kategoriach, mogą być certyfikowane według indywidualnego programu (BREEAM Bespoke).

Struktura

BREEAM mierzy wartość zrównoważonego charakteru w maksymalnie dziesięciu kategoriach w zależności od typu projektu. Każdy z nich jest podzielony na szereg zagadnień lub kryteriów oceny, ma własny cel i punkt odniesienia. Najnowsza wersja BREEAM New Construction zawiera łącznie 49 kryteriów zagadnień oceny. Zgodność z nimi jest weryfikowana przez zewnętrznego rzeczoznawcę BREEAM.

Podejście projektowe

Jakość powietrza i wentylacja w pomieszczeniach

W celu zapewnienia zdrowego powietrza w pomieszczeniach BREEAM wymaga od zespołów projektowych opracowania planu jakości powietrza wewnętrznego, który zawiera strategie usuwania zanieczyszczeń i kontroli ich źródeł, procedury czyszczenia przed przystąpieniem do użytkowania obiektu, testy przeprowadzane przez strony trzecie i utrzymywanie dobrej jakości powietrza w pomieszczeniach. Projekty otrzymują dodatkowe punkty, jeśli spełniają wymagania dotyczące ogólnej strategii wentylacji, kontroli przez użytkownika dopływu świeżego powietrza, emisji generowanych przez materiały budowlane oraz powykonawczych pomiarów jakości powietrza w pomieszczeniach.

Kluczowe aspekty koncepcji wentylacji to współczynnik wymiany powietrza i umieszczenie wlotów powietrza lub okien, które powinny znajdować się z dala od zewnętrznych źródeł zanieczyszczeń. W pomieszczeniach o dużych i nieprzewidywalnych wzorcach zajętości zaleca się stosowanie czujników CO₂. W przypadku farb i powłok wewnętrznych, materiałów podłogowych, produktów drewnopochodnych i materiałów izolacji BREEAM określa maksymalną zawartość formaldehydu i całkowitą zawartość LZO, a także określone procedury przeprowadzania testów. Dodatkowe punkty są przyznawane za pomiary formaldehydu i LZO przeprowadzone w gotowym budynku przed przystąpieniem do użytkowania.

Światło dzienne

W ramach BREEAM New Construction można zastosować dwa alternatywne podejścia do ilościowej oceny dostępu do światła dziennego. Zgodnie z pierwszą z nich zespół projektowy zapewnia, że na określonej powierzchni każdego typu przestrzeni (zwykle 80%) osiąga się średni współczynnik światła dziennego wynoszący 2%. Ponadto BREEAM wymaga, aby w tym przypadku osiągnąć określoną równomierność rozsyłu światła dziennego.

Alternatywnie można przeprowadzić dynamiczną symulację światła dziennego. W tym przypadku odpowiednim miernikiem jest powierzchnia, na której osiąga się określone natężenie oświetlenia naturalnego (zwykle co najmniej 300 luksów) przez określoną liczbę godzin w roku. Odpowiednią kontrolę oślepienia, według BREEAM, można zapewnić zarówno za pomocą środków zintegrowanych z budynkiem, takich jak występy lub ożebrowanie i za pomocą określonych rodzajów ruchomych urządzeń zaciemniających. Zaleca się wykonanie badań projektowych w celu sprawdzenia, czy eliminują one w wystarczającym stopniu oślepienie, zarówno latem, jak i zimą.

Jako kryterium oceny jakości widoku BREEAM wykorzystuje głębokość pomieszczenia i współczynnik ścian do okien. Co do zasady, stale zajmowane przestrzenie powinny znajdować się maksymalnie 8 m (w budynkach mieszkalnych 5 m) od elewacji, a współczynnik okien do ścian powinien wynosić co najmniej 20%.

Trumpington Community College. Zdjęcie: Richard Ellis

Eksploatacja i ocena budynku

W kategorii Zarządzanie BREEAM New Construction określa najlepsze praktyki w zakresie odbiorów i przekazania budynków, a także weryfikacji ich parametrów eksploatacyjnych. W celu przekazania BREEAM zaleca utworzenie dwóch różnych przewodników i dwóch różnych harmonogramów szkoleń — jednego dla osób zarządzających obiektem i drugiego dla mniej zaawansowanych technicznie użytkowników budynku. Dodatkowy punkt przyznawany jest za przeprowadzenie oceny rok po rozpoczęciu użytkowania.

W fazie eksploatacji można wykorzystać program BREEAM In-Use do poprawy wydajności budynku i jakości zarządzania budynkiem. W dziedzinie zdrowia i dobrego samopoczucia ocena opiera się w dużej mierze na parametrach jakościowych, takich jak stopień kontroli temperatury, oślepienia, oświetlenia i dopływu powietrza przez użytkowników. Pomiary ilościowe są określone tylko dla poziomów natężenia oświetlenia osiąganych w pomieszczeniach.

LEED

Informacje wstępne i cele

Wprowadzony po raz pierwszy na przełomie tysiącleci LEED to obecnie najszerzej stosowany na świecie kompleksowy system oceny budynków ekologicznych. Budynki z certyfikatem LEED istnieją w ponad 140 krajach i terytoriach na całym świecie. Oto jak US Green Building Council (pl. amerykańska Rada ds. Budownictwa Ekologicznego) opisuje swoją własną misję: "przekształcenie sposobu, w jaki budynki i społeczności są projektowane, budowane i eksploatowane, umożliwiając stworzenie odpowiedzialnego środowiskowo i społecznie, zdrowego i dostatniego otoczenia, które poprawia jakość życia”.

Jak oceniasz jakość widoku z okna? W swoim kryterium „Jakość widoku” LEED udziela wstępnej odpowiedzi: projekt może zyskać punkty, jeśli 75% regularnie użytkowanych powierzchni osiąga niezakłócony widok w linii prostej na otoczenie zewnętrzne przez przeźroczyste przeszklenie. Kolejnymi kryteriami dobrego widoku, według LEED, są widoki skierowane w dwóch różnych kierunkach, a także widoki fauny, flory, nieba, ruchu i odległych obiektów znajdujących się w odległości co najmniej 7,5 metra od budynku.

Zastosowanie

Obecnie LEED obejmuje 21 różnych systemów oceny, które mają zastosowanie do różnych typów projektów. Obejmują one nowe budynki (dziesięć systemów oceny), nowe wnętrza (trzy systemy oceny), eksploatację i konserwację istniejących budynków (sześć systemów oceny) oraz najbliższą okolicę (dwa systemy oceny).

Struktura

LEED BD+C New Construction składa się z 8 kategorii z łącznie 12 wymaganiami wstępnymi i 46 punktami. Chociaż wymagania wstępne są obowiązkowe do spełnienia wymagań certyfikacyjnych, w ramach punktów zespoły projektowe mają możliwość wyboru miejsca, na którym chcą skupić optymalizację budynku lub najbliższej okolicy.

Podejście projektowe

Jakość powietrza i wentylacja w pomieszczeniach

Jako warunek wstępny LEED określa częstość wymiany powietrza zgodne z normami ASHRAE 62.1‑2010 lub EN 15251/EN13779. W przypadku pomieszczeń wentylowanych ręcznie należy zapewnić urządzenia pomiarowe, które mierzą przepływ powietrza wywiewanego i stężenie CO₂ w pomieszczeniach zamkniętych. W budynkach mieszkalnych monitorowanie tlenku węgla w każdej jednostce mieszkalnej jest również obowiązkowe, a wewnętrzne kominki i piece na drewno muszą mieć solidne obudowy lub solidnie uszczelnione drzwi.

Siedziba firmy Siemens w Danii. Zdjęcie: STAMERS KONTOR

Dodatkowe punkty można zdobyć, gdy współczynnik wentylacji przekracza minimalne wymaganie o co najmniej 30% lub, w przypadku wentylacji naturalnej, jeżeli przeprowadzono obliczenia współczynnika wentylacji dla poszczególnych pomieszczeń. Punkty można również zdobyć za stosowanie materiałów o niskiej zawartości LZO do mebli i wyposażenia wnętrz. Powinny one zostać przetestowane zgodnie z kalifornijską metodą CDPH Standard Method v1.1-2010 lub z niemieckim programem AgBB.

Światło dzienne

Aby zoptymalizować warunki światła dziennego w budynku z certyfikatem LEED zespoły projektowe mogą przeprowadzić dynamiczną symulację komputerową lub pomiary na miejscu. W obu przypadkach systemy certyfikacji określają dolne limity (aby zapewnić wystarczającą ilość światła dziennego) oraz górne limity (aby zapobiec nadmiernemu oślepieniu) w odniesieniu do poziomów światła dziennego. W symulacjach można zastosować dwa różne zestawy mierników: przestrzenną autonomię światła dziennego (sDA300/50%), w połączeniu z roczną ekspozycją na światło słoneczne (ASE1000,250) lub poziomy światła dziennego (które muszą wynosić od 300 do 3000 luksów dla danej części regularnie użytkowanej powierzchni). W pomiarach jako właściwy miernik stosuje się tylko natężenie oświetlenia naturalnego.

Eksploatacja i ocena budynku

W celu poprawy jakości powietrza LEED for New Construction (LEED-NC) przewiduje zakaz palenia zarówno wewnątrz budynków, jak i na zewnątrz − z wyjątkiem wyznaczonych miejsc dla palących na zewnątrz. Kolejne punkty przyznawane są właścicielom budynków za przeprowadzenie oceny jakości powietrza w pomieszczeniach po wybudowaniu i przed przystąpieniem do użytkowania, ale w warunkach wentylacji typowych dla użytkowania. Obejmuje to pomiary formaldehydu, cząstek stałych, ozonu, LZO i tlenku węgla, a także szeregu innych potencjalnie szkodliwych chemikaliów. Alternatywnie właściciele budynków mogą zdecydować się na „oczyszczenie” budynku dużą ilością powietrza tuż przed przystąpieniem do użytkowania.

LEED for Operation & Maintenance (LEED O&M) określa dalsze środki, które właściciele budynków mogą przeprowadzać podczas ich użytkowania, takie jak: pomiary rzeczywistych współczynników wymiany powietrza, stały monitoring parametrów komfortu cieplnego oraz badanie komfortu użytkowników przeprowadzane co dwa lata (warunkiem jest, aby budynek był w co najmniej 30% użytkowany). Jeśli ponad 20% wszystkich respondentów jest niezadowolonych z budynku, należy podjąć działania naprawcze.

Aby zapewnić zdrową jakość powietrza w pomieszczeniach podczas użytkowania, LEED zaleca ustanowienie ekologicznej polityki czyszczenia, która obejmuje zarówno narzędzia i środki chemiczne używane do czyszczenia, jak i proces czyszczenia oraz wdrożenie programu zarządzania jakością powietrza w pomieszczeniach na podstawie modelu I-BEAM opracowanego przez U.S. Environmental Protection Agency (pl. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska, EPA).

Living Building Challenge

Informacje wstępne i cele

„Najbardziej ambitny standard budownictwa ekologicznego na świecie” — czytamy w opracowanym we własnym zakresie opisie celów Living Building Challenge. Według International Living Future Institute „program jako taki jest po pierwsze filozofią, po drugie narzędziem orzecznictwa, a po trzecie programem certyfikacji… Budynki zgodne z programem Living Buildings dążą do osiągnięcia zerowego lub dodatniego bilansu energetycznego, są wolne od toksycznych substancji chemicznych i wielokrotnie obniżają swój ślad energetyczny w porównaniu z typową strukturą komercyjną."

Living Building Challenge stawia surowe wymagania, szczególnie w zakresie wody, energii i odpadów, zgodnie z którymi budynki muszą osiągnąć zerowy lub dodatni bilans netto. Wymagania dotyczące miejsca, zdrowia i szczęścia, równości i wyglądu są nieco łatwiejsze do spełnienia.

„Program zawsze był trochę koniem trojańskim — filozoficznym światopoglądem ukrytym w ramach programu certyfikacji” — cytat z wprowadzenia do Living Building Challenge, wersja 3.1

Zastosowanie

Nowe i remontowane budynki, projekty krajobrazowe i infrastrukturalne.

Struktura

Living Building Challenge składa się z siedmiu kategorii parametrów eksploatacyjnych. Te z kolei są podzielone na 20 imperatywów, z których każdy koncentruje się na określonej sferze wpływów. W przypadku nowych budynków wymaganych jest wszystkie 20 imperatywów, 16 w przypadku renowacji i 17 w przypadku projektów krajobrazowych i infrastrukturalnych.

W Living Building Challenge obowiązują dwie podstawowe zasady: po pierwsze, wszystkie imperatywy są obowiązkowe. Po drugie, certyfikacja Living Building Challenge opiera się na rzeczywistych, a nie oczekiwanych wynikach. Dlatego projekty muszą być eksploatowane przez co najmniej rok przed przeprowadzeniem oceny w celu weryfikacji zgodności.

Podejście projektowe

Jakość powietrza i wentylacja w pomieszczeniach

Zgodnie z Living Building Challenge wymaga się, aby wszystkie regularnie użytkowane miejsca miały otwieralne okna, które wpuszczają światło dzienne oraz świeże powietrze. Ponadto budynki zgodne z programem Living Buildings muszą osiągnąć współczynniki wentylacji zgodne ze standardem ASHRAE 62. W pomieszczeniach wewnętrznych można instalować wyłącznie materiały i produkty, które zostały przetestowane pod kątem emisji LZO.

„Czerwona lista” zakazuje m.in. stosowania materiałów budowlanych zawierających bisfenol A (BPA), kadm, chloropren, formaldehydy, halogenowane środki zmniejszające palność, ftalany i PVC. Kuchnie, łazienki i pomieszczenia gospodarcze mają być wyposażone w specjalne systemy wyciągowe.

Światło dzienne

W ramach programu Living Building Challenge do światła dziennego podchodzi się jakościowo, a nie ilościowo. Odbywa się to poprzez wymóg funkcjonalnych okien i imperatyw „środowiska biofilnego”, czyli przyrwacania natury do otoczenia człowieka. W ramach tego ostatniego wymaga od zespołów projektowych stworzenia ram biofilnych i planu projektu, który obejmuje włączenie cech środowiskowych, naturalnego światła i naturalnych kształtów.

Estetyka i kontakt z naturą

Piękno i związek ze środowiskiem naturalnym to kluczowe kwestie programu Living Building Challenge. Plan środowiska biofilnego musi między innymi gwarantować, że budynek zapewnia wystarczającą i częstą interakcję człowieka z naturą, zarówno w przestrzeni wewnętrznej, jak i zewnętrznej.

Zgodnie z imperatywem „Piękno i duch” zespoły projektowe powinny „w sposób znaczący integrować sztukę publiczną i zawierać elementy projektowe przeznaczone wyłącznie dla ludzkiej przyjemności i celebrowania kultury”.

Eksploatacja i ocena budynku

Projekty muszą być eksploatowane przez co najmniej dwanaście kolejnych miesięcy przed certyfikacją. 12 z 20 imperatywów można zweryfikować po zakończeniu budowy w ramach audytu wstępnego. Pozostałe osiem imperatywów, które obejmują Zdrowie i szczęście, wydajność jest weryfikowana po pierwszym roku eksploatacji i na podstawie danych ilościowych.

Zarówno przed przystąpieniem do użytkowania, jak i dziewięć miesięcy po, badana jest jakość powietrza w pomieszczeniach pod kątem cząstek stałych, LZO, formaldehydu i innych powszechnie występujących zanieczyszczeń. Stale monitorowane są również podstawowe parametry komfortu, takie jak temperatura, wilgotność i stężenie CO₂. Palenie jest zabronione we wszystkich budynkach zgodnych z programem Living Buildings, a kierownictwo budynku musi ustanowić procedury czyszczenia, w ramach których stosowane są środki czyszczące zgodne z etykietą EPA Design for the Environment.

Monitorowanie podczas użytkowania rozciąga się nawet na kategorię „Piękno i inspiracja”: w pierwszym roku użytkowania przeprowadza się ankietę u co najmniej 10% użytkowników budynku, aby ocenić, czy projekt spełnia wymagania projektantów pod względem wyglądu.

DGNB

Informacje wstępne i cele

Uruchomiony po raz pierwszy w fazie pilotażowej w 2008 roku DGNB jest stosunkowo nowym systemem wśród kompleksowych systemów oceny budynków. Jego kryteria zostały początkowo opracowane przez Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauene (pl. Niemiecka Rada ds. Zrównoważonego Budownictwa) we współpracy z niemieckim Ministerstwem Budownictwa. Jednocześnie obie instytucje dążą do własnego dalszego rozwoju systemu. DGNB jest również stosowany na arenie międzynarodowej.

Zastosowanie

Nowe budownictwo, istniejące budynki i dzielnice miejskie. W tych obszarach dostępne są obecnie łącznie 22 różne programy dla określonych typów budynków i dzielnic. DGNB ma między innymi oddzielne schematy dla istniejących budynków, budynków odnowionych i zarządzania istniejącymi budynkami.

Struktura

Wszystkie programy w systemie DGNB opierają się na jednolitej metodzie oceny, która jest następnie dostosowywana do poszczególnych typów budynków lub różnych wymagań. Najczęściej stosowanym programem jest „New Construction Offices” (pl. nowo budowane biurowce), który obecnie obejmuje 37 kryteriów oceny pogrupowanych w sześć kategorii.

Podejście projektowe

Jakość powietrza i wentylacja w pomieszczeniach

Aby przede wszystkim zapobiec zanieczyszczeniu powietrza w pomieszczeniach, wszystkie istotne elementy i materiały w budynku są oceniane na podstawie macierzy wskaźników. Zawiera ona wartości dopuszczalne i docelowe substancji, takich jak LZO, rozpuszczalniki, środki zmniejszające palność, środki zmiękczające, metale ciężkie i inne potencjalnie szkodliwe substancje. Poza maksymalnymi dopuszczalnymi limitami dla każdej kategorii produktów budynki mogą zyskać dodatkowe punkty, jeśli materiały zawierają mniej zanieczyszczeń lub zostały przyznane bardziej ambitne ekologiczne etykiety produktów.

Dodatkowo DGNB wykorzystuje trzy kluczowe wskaźniki do oceny jakości powietrza w pomieszczeniach: całkowitą zawartość LZO i formaldehydu, a także współczynnik wentylacji. Chociaż LZO i formaldehyd są mierzone wkrótce po zakończeniu budowy, podejście stosowane do określenia współczynnika wentylacji zależy od rodzaju budynku i systemu wentylacji. Dla budynków mieszkalnych DGNB przewiduje koncepcję wentylacji zgodną z normą DIN 1946-6. W przypadku większości innych budynków zespoły projektowe mogą wybrać obliczeniową dynamikę płynów, ocenę zgodną z normą DIN EN 15251 dla wentylacji mechanicznej lub uproszczone obliczenia w przypadku wentylacji naturalnej. Ta ostatnia służy do oceny współczynnika wentylacji na podstawie wysokości i głębokości każdego pomieszczenia, a także wielkości otwieranych okien.

Światło dzienne

System DGNB uwzględnia łącznie sześć aspektów pod względem światła dziennego i komfortu wizualnego : dostępność światła dziennego w całym budynku i w miejscu pracy, widok na zewnątrz, ochrona przed oślepieniem, współczynnik oddawania barw przeszklenia i osłony przeciwsłonecznej, a także bezpośrednie nasłonecznienie. W przypadku dostępności światła dziennego maksymalna liczba punktów jest przyznawana w sytuacji, gdy współczynnik światła dziennego na 50% powierzchni użytkowej wynosi co najmniej 2%. W odniesieniu do widoków na zewnątrz, ocena bierze również pod uwagę, czy kontakt wzrokowy jest nadal możliwy przy zaciągniętych żaluzjach. Ochronę przed oślepieniem ocenia się tylko dla budynków niemieszkalnych, a bezpośrednie światło słoneczne jest brane pod uwagę tylko w przypadku budynków mieszkalnych i hoteli.

Kontrola przez użytkownika i dobre samopoczucie

DGNB zgadza się z faktem, że im więcej osób może bezpośrednio wpływać na swoje otoczenie, tym większą będą odczuwać satysfakcję. Zgodnie z kryterium systemu „Kontrola przez użytkownika” nagradza się projektantów i właścicieli budynków, jeśli wymiana powietrza, systemy zaciemniania i temperatura mogą być regulowane oddzielnie w każdym pomieszczeniu i można na nie bezpośrednio wpływać. W budynkach mieszkalnych najwyższą ocenę otrzymują budynki z systemem wentylacji sterowanym zapotrzebowaniem (np. za pomocą czujników CO₂), który mieszkańcy mogą obejść w razie potrzeby.

Green Solution House. Zdjęcie: STAMERS KONTOR

Eksploatacja i ocena budynku

Programy DGNB dla nowych budynków przewidują badanie LZO i formaldehydu powietrza wewnętrznego dopiero po zakończeniu budowy przed przystąpieniem do użytkowania. Dalsze wymagania określa nowo wprowadzony program dla pomieszczeń biurowych i sklepowych. Tutaj właściciele otrzymują dodatkowe punkty za ciągłe monitorowanie poziomu CO₂, cząstek stałych i ozonu, a także wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniach. Jednak system DGNB nie określa limitów ani wartości wzorcowych dla żadnego z tych parametrów.

Zamiast tego program DGNB dotyczący eksploatacji istniejących budynków uwzględnia zadowolenie użytkowników ze środowiska panującego w pomieszczeniach. Chociaż nie określono minimalnych wymagań dotyczących częstości i zakresu ocen po przystąpieniu do użytkowania, wynik certyfikacji w znacznym stopniu zależy od zakresu i liczby uczestników takich ocen, a także od sposobu rozpatrywania reklamacji.

Active House

Informacje wstępne i cele

Pod hasłem „Budynki, które dają więcej niż biorą” Active House promuje wizję zdrowego i komfortowego życia w budynkach bez negatywnego wpływu na klimat i środowisko. Active House stara się odpowiedzieć na trzy główne wyzwania stojące dziś przed branżą budowlaną: komfort, energię i środowisko.

Zastosowanie

Budynki nowe i remontowane.

Struktura

Specyfikacje Active House zawierają zarówno kryteria ilościowe, jak i jakościowe. Parametry ilościowe reprezentują dziewięć najważniejszych kryteriów oceny Active House, takich jak jakość powietrza w pomieszczeniach, światło dzienne i obciążenie środowiska. Każdy parametr jest oceniany indywidualnie i wyświetlany na wykresie Active House Radar. Parametry jakościowe stanowią dodatkowe elementy, które powinny być uwzględnione w globalnej ocenie wyników Active House.

Wykres Active House Radar wskazuje poziom „aktywności” budynku. Przedstawia poziom uzyskany w zakresie każdego z dziewięciu parametrów ilościowych w skali od 1 do 4, gdzie 1 to najwyższy poziom, a 4 najniższy.

Podejście projektowe

Jakość powietrza i wentylacja

Jedyna ilościowa miara jakości powietrza Active House dotyczy stężenia CO₂ w powietrzu w pomieszczeniach. Określa się go za pomocą dynamicznych narzędzi symulacyjnych na etapie projektowania. Aby osiągnąć poziom 1 parametru jakości powietrza w pomieszczeniach, wentylację głównych pomieszczeń należy zaprojektować w taki sposób, aby stężenie CO₂ nie wzrastało o więcej niż 500 ppm powyżej stężenia CO₂ na zewnątrz.

Green Solution House. Zdjęcie: STAMERS KONTOR

Wśród swoich parametrów jakościowych Active House zaleca również stosowanie materiałów z etykietami klimatu wewnętrznego i zapewnienie wystarczającego wyciągu powietrza w kuchni i łazience. Użytkownicy budynku powinni mieć możliwość ręcznej regulacji szybkości wymiany powietrza poprzez otwieranie okien, a systemy wentylacji mechanicznej powinny umożliwiać co najmniej trzy poziomy regulacji.

Światło dzienne

Active House bierze pod uwagę dwa aspekty przy ocenie jakości światła dziennego budynków: współczynnik światła dziennego (ang. daylight factor, DF) oraz bezpośrednią dostępność światła słonecznego. Aby osiągnąć poziom 1 parametru światła dziennego, współczynnik DF powinien wynosić średnio co najmniej 5% w głównych pomieszczeniach domu, a do przynajmniej jednego z głównych pomieszczeń powinno docierać bezpośrednie światło słoneczne przez co najmniej 10% prawdopodobnych godzin nasłonecznienia pomiędzy równonocą jesienną i wiosenną.

Zalecenia jakościowe w zakresie doświetlenia światłem dziennym to: usytuowanie okien w celu uzyskania optymalnego widoku, stosowanie przeszkleń o najwyższej możliwej przepuszczalności światła oraz radzenie sobie z oślepieniem za pomocą odpowiednich środków zintegrowanych z budynkiem lub dedykowanych urządzeń zaciemniających. Ponadto należy zwiększyć dostęp światła dziennego do pomieszczeń, w których przebywa się krócej, takich jak kuchnie i łazienki.

Środowisko termiczne

Aby zobiektywizować ryzyko przegrzania, stosuje się narzędzie do dynamicznej symulacji termicznej w celu określenia wartości temperatury w poszczególnych godzinach w każdym pomieszczeniu. W mieszkaniach bez mechanicznych systemów chłodzenia w miesiącach letnich stosuje się adaptacyjne limity temperatury. Oznacza to, że maksymalna dopuszczalna temperatura wewnątrz jest powiązana z pogodą na zewnątrz: limity rosną w cieplejszych okresach.

W swoich rekomendacjach jakościowych Active House kładzie nacisk na możliwość kontroli temperatury otoczenia przez użytkownika. Mieszkańcy powinni mieć możliwość kontrolowania temperatury ogrzewania na poziomie pomieszczeń i ręcznego przeciwdziałania przegrzaniu w okresie letnim poprzez otwieranie okien lub obsługę urządzeń zaciemniających. Przeciągom należy zapobiegać poprzez odpowiednie rozmieszczenie wylotów wentylacyjnych.

Eksploatacja i ocena budynku

Aby finalny projekt spełniał oczekiwany poziom, Active House zaleca właścicielom budynków monitorowanie projektu. Proces monitorowania powinien trwać co najmniej jeden rok (najlepiej dwa), a różnice między obliczonymi a rzeczywistymi wartościami parametrów eksploatacyjnych można zobaczyć na wykresie Active House Radar. Zaleca się kontrolę oraz dokonywanie korekt w razie potrzeby.

WELL Building Standard

Informacje wstępne i cele

WELL to pierwszy tego typu standard, który skupia się wyłącznie na zdrowiu i dobrym samopoczuciu użytkowników budynku. Zakres WELL znacznie wykracza poza samą tkankę budowlaną.

Zakres WELL wykracza poza sam budynek. Norma nagradza pracodawców za zapewnienie płatnego urlopu rodzicielskiego oraz zakładowych placówek opieki nad dziećmi dla swoich pracowników. Ponadto specjalna optymalizacja „altruizmu” zachęca firmy do przyznawania pracownikom płatnego czasu wolnego od pracy w celu wzięcia udziału w działaniach w ramach wolontariatu.

Zastosowanie

Nowe i istniejące budynki, nowe i istniejące wnętrza oraz obiekty w stanie deweloperskim. Dostępne są programy pilotażowe dla innych typów budynków, takich jak domy wielorodzinne, sklepy i restauracje.

System WELL harmonijnie współgra z innymi, bardziej wszechstronnymi systemami oceny zielonych budynków, takimi jak LEED, BREEAM i Living Building Challenge. Inicjatorzy systemu „zachęcają inwestorów do zachowywania zgodności zarówno ze standardami WELL, jak i normami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju środowiskowego”.

Struktura

Standard budynku zgodnego z systemem WELL jest podzielony na siedem kategorii „wellness” zwanych koncepcjami: Powietrze, Woda, Odżywianie, Światło, Ruch, Komfort i Umysł. Zawierają one łącznie 105 funkcji. Niektóre funkcje WELL są sklasyfikowane jako warunki wstępne, które muszą być spełnione na wszystkich poziomach certyfikacji WELL. Z kolei tak zwane optymalizacje nie są obowiązkowe w przypadku certyfikacji podstawowej (poziom Srebrny), ale tworzą elastyczną ścieżkę do wyższych poziomów certyfikacji.

System WELL jest w dużej mierze oparty na parametrach eksploatacyjnych; w większości przypadków muszą być spełnione określone, mierzalne „markery” (progi). W innych przypadkach wymagane są określone strategie, ponieważ mocne dowody wskazują na korzyści z wdrożenia.

Podejście projektowe

Jakość powietrza i wentylacja w pomieszczeniach

Ta koncepcja ma 29 funkcji i jest to zdecydowanie najbardziej wszechstronna z siedmiu koncepcji WELL. Norma określa limity emisji formaldehydu i LZO, a także cząstek stałych i radonu w powietrzu w pomieszczeniach. Emisje LZO są również rozwiązywane u źródła poprzez specyfikację farb i powłok wewnętrznych, mas uszczelniających, podłóg i mebli o niskiej zawartości LZO. Należy zainstalować otwierane okna lub system wentylacji sterowany zapotrzebowaniem, aby stale utrzymywać stężenie CO2 poniżej 800 ppm. Dobrowolna funkcja optymalizacji wymaga, aby system wentylacyjny był w stanie utrzymać wilgotność względną pomiędzy 30% a 50% przez cały czas, dodając wilgoć do powietrza lub usuwając ją z niego.

Szkoła Hessenwaldschule. Zdjęcie: Jesper Blaesild

Światło dzienne

Oprócz wymagań dotyczących oświetlenia zadań wizualnych (min. 300 luksów przy płaszczyźnie roboczej) i kontroli oślepienia, WELL zawiera również specjalną funkcję dotyczącą projektowania oświetlenia dobowego. Stosuje się w tym przypadku miernik „melanopowego ekwiwalentu natężenia oświetlenia” (ang. equivalent melanopic lux), który odpowiada pionowemu oświetleniu na poziomie oczu pomnożonemu przez współczynnik wagi, który zależy od składu widmowego źródła światła. Według WELL „ten poziom światła [200 luksów melanopowych] może obejmować światło dzienne i jest obecny co najmniej przez godziny między 9:00 a 13:00 każdego dnia w roku”.

Trzy dodatkowe funkcje optymalizacji (Right to Light (pl. prawo do światła), Daylight Modeling (pl. modelowanie światła dziennego) i Daylighting Fenestration (pl. rozmieszczenie światła dziennego)) również odnoszą się bezpośrednio do światła dziennego. Między innymi ograniczają odległość między regularnie użytkowanymi pomieszczeniami a oknami oraz wyznaczają minimalne wymagania dotyczące przestrzennej autonomii światła dziennego, a także stosunku okien do ścian.

Zdrowie psychiczne

WELL zaleca szereg działań mających na celu: poprawę zdrowia psychicznego i samopoczucia użytkowników. Należą do nich wyznaczone przestrzenie ciszy oraz udogodnienia do krótkich drzemek w budynkach biurowych. Ponadto zachęca się zespoły projektowe do łączenia elementów projektowych i grafiki, które stymulują radość i celebrują kulturę, ducha i miejsce.

Eksploatacja i ocena budynku

Aby uzyskać certyfikat WELL, budynek musi przejść proces, który obejmuje ocenę na miejscu i testy parametrów eksploatacyjnych przeprowadzone przez podmiot zewnętrzny.

Palenie jest zabronione we wszystkich budynkach z certyfikatem WELL, a na zewnątrz nie można stosować pestycydów. Właściciele są zobowiązani do ustalenia planu sprzątania dla wszystkich użytkowanych pomieszczeń. Zgodnie z zaleceniem dobrowolnej funkcji optymalizacji budynek należy „przeczyścić” dużą ilością świeżego powietrza po zakończeniu budowy i przed przystąpieniem do użytkowania. Dodatkowe punkty można zdobyć, monitorując stężenie cząstek stałych, CO₂ i ozonu w powietrzu w pomieszczeniach oraz wyświetlając użytkownikom budynku temperaturę, wilgotność i CO₂ w czasie rzeczywistym.

Kategoria Umysł obejmuje również środki, które można zastosować w celu zwiększenia zadowolenia i zdrowia użytkowników. Ankiety po przystąpieniu do użytkowania należy przeprowadzać co roku z udziałem co najmniej 30% użytkowników. Ponadto zachęca się pracodawców do współfinansowania noszonych na ciele czujników zdrowia (np. do pomiaru aktywności i tętna, a także czasu i jakości snu) przez swoich pracowników. WELL nagradza również firmy za ograniczenie pracy w późnych godzinach nocnych, nocnych lotów służbowych i całkowitego czasu podróży służbowych.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o projektowaniu zrównoważonych budynków zgodnie z systemami certyfikacji środowiskowej, obejrzyj nasz film z przemówieniem Susan Carruth na Sympozjum Active House.

Możesz także pobrać nasze studium przypadku Green Solution House, aby dowiedzieć się, w jaki sposób można zdefiniować, zintegrować, monitorować i ulepszać komfort w pomieszczeniach, aby polepszyć samopoczucie i zapewnić bardziej zrównoważone środowisko.