Przewodnik dla architektów dotyczący projektowania klas lekcyjnych, w których uczniowie czują się jak u siebie

Ostatnia duża ekspansja budynków szkolnych w całej Europie miała miejsce w latach 70‑tych i większość tych szkół wymaga obecnie remontu. Od czasu ich wybudowania przeprowadzono wiele badań dotyczących wpływu fizycznego środowiska szkół — a konkretnie projektowania sal lekcyjnych — na naukę uczniów.

Jednym z takich badań był projekt HEAD (2015)¹. Obejmował on szczegółowe badania ankietowe 153 sal lekcyjnych z 27 różnych szkół w Wielkiej Brytanii. Wykazano, że fizyczny projekt klasy może wpływać na postępy dzieci w nauce nawet o 16%. Wnioskiem z badania jest zalecenie zmian w zakresie projektowania sal lekcyjnych, a mianowicie więcej naturalnego światła dziennego, lepsza wentylacja oraz poprawiona akustyka.

W ramach projektu HEAD zbadano również wpływ zasad projektowania SIN — stymulacji, indywidualizacji i naturalności — na uczenie się dzieci.

Okazało się, że jedna czwarta wspomnianych różnic w postępach w nauce była spowodowana indywidualizacją sal lekcyjnych (lub jej brakiem). Innymi słowy, wyniki w nauce dzieci znacznie się poprawiły w klasach, w których czuły się jak u siebie, a sama sala lekcyjna umożliwiała elastyczne dostosowywanie się do różnych trybów uczenia się.

Wspieranie poczucia swojskości w sali lekcyjnej

Badania czynników fizjologicznych i psychologicznych wskazują, że personalizacja przestrzeni jest ważnym czynnikiem kształtowania tożsamości jednostki i poczucia własnej wartości. W kilku badaniach wykazano również, że intymne i spersonalizowane przestrzenie ułatwiają przyswajanie, zapamiętywanie i przywoływanie informacji.

Stwierdzono, że sale lekcyjne, w których dzieci mogą prezentować własne projekty, prace plastyczne itp., sprzyjają większemu uczestnictwu i zaangażowaniu w proces uczenia się.

W raporcie Clever Classrooms podsumowującym projekt HEAD przedstawiono szereg czynników, które są ważne w pomaganiu dzieciom identyfikować się z „ich” salą lekcyjną. Rekomendacje zawarte w raporcie:

• Sala lekcyjna powinna mieć charakterystyczny projekt pomieszczenia lub cechy, które sprawią, że będzie ona od razu znana dzieciom.
• W sali lekcyjnej powinno być możliwe wyeksponowanie prac dzieci na ścianach i dedykowanych stołach ekspozycyjnych.
• Sala lekcyjna powinna zawierać spersonalizowane elementy, takie jak wieszaki z imieniem i nazwiskiem, szafki lub szuflady dla każdego ucznia.
• Biurka i krzesła powinny być wygodne, ciekawe i ergonomiczne odpowiednio do wieku i wzrostu dzieci.

Tworzenie elastyczności

Wszystkie sale lekcyjne wymagają pewnej elastyczności, aby dostosowywać się do różnych trybów uczenia się.

W takich przypadkach wskazane są dodatkowe urządzenia chłodzące, takie jak wentylatory sufitowe i klimatyzatory.

Zalecenia:

• Wyraźnie zdefiniowane wydzielone strefy lub pomieszczenia.
• Zróżnicowane plany pięter, aby stworzyć różnorodne obszary aktywności dla uczniów młodszych klas. W przypadku starszych uczniów bardziej efektywne są bardziej kwadratowe i większe pomieszczenia.
• Zapewnienie odpowiedniego i dostępnego miejsca do przechowywania.
• Duże, dostępne powierzchnie ścienne do elastycznej ekspozycji informacji i prac uczniów.
• Różne strefy nauki do nauki przez zabawę dla młodszych dzieci, z wyraźnymi ścieżkami między strefami.
• Elastyczne rozmieszczenie biurek i mebli.

Dzieci spędzają w szkole więcej czasu niż w jakimkolwiek innym miejscu poza domem. Średnio dzieci przebywają w szkole około 200 dni w roku, a 70% tego czasu spędzają w salach lekcyjnych. Sprawienie, że czują się w sali lekcyjnej jak u siebie i zapewnienie im elastycznego środowiska uczenia się powinno być integralną częścią każdego projektu szkoły, dziś i w przyszłości.

Źródła

1. Clever Classrooms (2015), Raport podsumowujący projektu HEAD, University of Salford, Manchester